Probiotyki dla mamy i nowordka – które wybrac?

Na rynku dostępnych jest obecnie kilkaset preparatów probiotycznych. Wybór odpowiedniego produktu dla przyszłej mamy może być trudny ze względu na marketingowe przesłanki, które przypisują probiotykom nie w pełni potwierdzone naukowo właściwości. Dlatego warto sięgnąć po wiarygodne badania naukowe i dowiedzieć się, w jakich problemach zdrowotnych, może pomóc nam konkretny szczep probiotyczny. Pomoże nam w tym fundacyjny farmaceuta mgr farm. Artur Rakowski – bloger i promotor zdrowia. 

Jak czytać skład probiotyków?

Prawidłowe oznaczanie szczepów probiotycznych jest kluczowe, aby wybrać odpowiedni preparat. Szczepy powinny być dokładnie opisane na opakowaniu, włączając nazwę, liczbę żywych organizmów i ich dokładne cechy. To pozwoli ci świadomie wybierać probiotyki, które najlepiej spełnią twoje potrzeby zdrowotne. Pamiętajmy, że działanie probiotyków jest szczepozależne. Gatunek jest wyższym poziomem klasyfikacji mikroorganizmów niż szczep. To podstawowa jednostka taksonomiczna i odnosi się do grupy bakterii, które mają wspólne cechy i genotyp w zakresie morfologii, metabolizmu i genetyki. Na przykład gatunkiem bakterii może być Escherichia coli.

Działanie probiotyków jest szczepozależne

Szczep to bardziej szczegółowa jednostka klasyfikacji. Odnosi się do konkretnego wariantu lub odmiany bakterii w obrębie danego gatunku. Szczepy różnią się między sobą drobnymi szczegółami, takimi jak mutacje genetyczne lub różnice w cechach fenotypowych. Przykładem może być szczep E. coli O157:H7, który jest jednym z wielu szczepów gatunku Escherichia coli.

Możemy porównać to do ludzi. Ludzkość to gatunek, a różne grupy ludzi z różnymi cechami genetycznymi, takie jak grupy krwi, kolor skóry czy dziedziczne cechy, to odpowiedniki szczepów w przypadku bakterii.

Poniżej przedstawiamy listę przypadłości z przypisanymi im szczepami probiotycznymi, które mogą pomóc w dolegliwościach.

Jaki jest najlepszy produkt probiotyczny dla noworodka?

Mleko mamy! Mleko matki zawiera unikalny mikrobiom, który różni się w zależności od indywidualnych cech matki i środowiska. Mikroorganizmy te wpływają na rozwój układu pokarmowego dziecka i jego zdrowie ogólnie. Warto zaznaczyć, że to naturalny proces i nie oznacza, że mleko matki jest zanieczyszczone. Wręcz przeciwnie, obecność tych mikroorganizmów może być korzystna dla zdrowia dziecka.

Oto kilka przykładów szczepów mikroorganizmów, które można spotkać w mleku matki:

1. Lactobacillus gasseri: Ten szczep probiotyczny jest obecny w mleku matki i pomaga w utrzymaniu zdrowej mikroflory jelitowej dziecka.
2. Bifidobacterium longum: Szczep Bifidobacterium longum jest jednym z dominujących mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym niemowląt i jest obecny w mleku matki.
3. Lactobacillus reuteri: Ten szczep pomaga w regulacji mikroflory jelitowej u niemowląt i jest czasami obecny w mleku matki.
4. Bifidobacterium bifidum: To kolejny szczep Bifidobacterium, który jest ważny dla zdrowia niemowląt i może być obecny w mleku matki.
5. Staphylococcus epidermidis: Jest to naturalny mikroorganizm skóry i błon śluzowych, który może być obecny w mleku matki.
6. Streptococcus salivarius: Ten mikroorganizm związany z jamą ustną może być obecny w mleku matki.
7. Propionibacterium freudenreichii: To bakteria obecna w mleku matki, która może pomagać w rozkładzie laktozy.

Probiotyki korzystne dla nowordków urodzonych przez CC

Przechodząc przez drogi rodne, noworodek nawiązuje kontakt z mikroflorą fizjologiczną swojej matki, co przyspiesza proces kolonizacji jelit pierwszymi szczepami bakterii. Istnieje również udokumentowane różnice w składzie mikroflory jelit między dziećmi urodzonymi drogami natury a tymi urodzonymi przez cesarskie cięcie.Dzieci urodzone przez cesarskie cięcie (CC) mogą również korzystać z probiotyków, które pomagają w utrzymaniu zdrowej mikroflory jelitowej. Oto one:

1. Lactobacillus rhamnosus GG (LGG): Ten szczep probiotyczny jest dobrze zbadany i może pomóc w utrzymaniu równowagi mikroflory jelitowej u dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie. Może także przyczynić się do redukcji ryzyka alergii i chorób przewlekłych.
2. Bifidobacterium infantis: Bifidobacterium infantis to szczep probiotyczny, który jest często stosowany u niemowląt i niemowląt urodzonych przez CC. Pomaga w utrzymaniu zdrowego układu pokarmowego, zmniejsza ryzyko kolki niemowlęcej i wzmacnia układ odpornościowy.
3. Lactobacillus reuteri: Ten szczep probiotyczny ma potencjał w zmniejszaniu ryzyka infekcji przewodu pokarmowego u dzieci urodzonych przez CC i może pomóc w utrzymaniu zdrowej mikroflory jelitowej.

Depresja poporodowa

Psychobiotyki mogą wpływać na produkcję neuroprzekaźników, takich jak serotonina, która jest związana z regulacją nastroju. Poprawiając równowagę neuroprzekaźników, psychobiotyki mogą pomóc w łagodzeniu objawów depresji i lęku poporodowego.Psychobiotyki mają również zdolność regulacji odpowiedzi na stres. Poprzez wpływ na oś HPA (oś przysadkowo-nadnerczowa), psychobiotyki mogą pomóc w redukcji poziomu kortyzolu, hormonu stresu, co wpływa na ogólną odporność na stres.

Najbardziej znane psychobiotyki to:

• Bifidobacterium breve
• Lactobacillus casei Shirota
• Bifidobacterium longum
• Lactobacillus helveticus

Infekcje bakteryjne i grzybicze pochwy

Prawidłowa wydzielina pochwy jest bezwonna, dzięki braku obecności chorobotwórczych patogenów. To efekt działania naturalnej flory bakteryjnej, która w miejscach intymnych przekształca glikogen produkowany przez nabłonek pochwy w kwas mlekowy. Ten proces utrzymuje stałe, kwaśne pH w pochwie, co jest nieprzyjazne dla patogenów. Ważne jest, aby zachować równowagę zarówno w flory bakteryjnej, jak i poziomie glikogenu w nabłonku pochwy, który jest regulowany przez poziom estrogenów. To dlatego w okresie okołomenopauzalnym wzrasta ryzyko infekcji intymnych.Należy zdawać sobie sprawę, że istnieją istotne różnice w składzie biocenoz pochwy u kobiet zamieszkujących różne regiony świata. Istnieją również różnice w zdolności określonych szczepów bakterii Lactobacillus do przylegania do nabłonka pochwy, a te różnice są związane z różnymi grupami kobiet. W przypadku polskich kobiet, populacje tych bakterii to przede wszystkim Lactobacillus acidophilus, w tym szczepy takie jak L. Gasseri, L. fermentum, L. plantarum, L. delbrueckii oraz L. rhamnosus. Dlatego, kiedy zaleca się konkretny preparat pacjentkom, ważne jest, aby brać pod uwagę wspomniane szczepy bakterii.

Alergia i nadwrażliwość

Osłona przy antybiotyku

Dziesiątkowanie mikroflory przez szerokospektralne antybiotyki może prowadzić do rozwoju opornych szczepów bakterii. Te bakterie wytwarzają enterotoksyny, które mogą wywołać biegunkę. Istnieją pozytywne dane dotyczące skuteczności niektórych szczepów bakterii probiotycznych, takich jak Lactobacillus casei DN114, L. bulgaricus, Streptococcus thermophilus, Lactobacillus GG, S. boulardii CNCM I-745 oraz L. reuteri DSM 17938, w zapobieganiu biegunce po antybiotykowej. Ponadto S. boulardii może pomóc w zapobieganiu infekcji Clostridium difficile, która jest groźnym powikłaniem antybiotykoterapii i prowadzi do rozwoju rzekomobłoniastego zapalenia jelit.

IBS i stany zapalne jelit

Podobnie jak w wielu innych chorobach, w których probiotyki mogą być korzystne, również w przypadku IBS istnieje potencjał terapeutyczny probiotykoterapii. Niektóre potencjalnie skuteczne szczepy to Lactobacillus plantarum DSM 9843 (L. plantarum 299v) oraz, w przypadku dzieci, Lactobacillus GG.W leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelit, wiele organizacji naukowych rekomenduje stosowanie szczepów Escherichia coli Nissle zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Dla dzieci szczególnie skuteczne okazują się również szczepy probiotyczne, takie jak Bifidobacterium longum DSM24736, Bifidobacterium breve DSM24732, Bifidobacterium infantis DSM24737, Lactobacillus acidophilus DSM24735, Lactobacillus plantarum DSM24730, Lactobacillus paracasei DSM24733, Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus DSM24734, Streptococcus thermophilus DSM24731.

Uszkodzenie błony śluzowej żołądka i jelit

Wielu leków stosowanych długotrwale może niekorzystnie wpływać na zdrowie błony śluzowej przewodu pokarmowego. Przykładami takich gastrotoksycznych leków są niesteroidowe leki przeciwzapalne, glikokortykosteroidy, metotreksat i wiele innych. Badania sugerują, że probiotyki, w szczególności Lactobacillus plantarum, mogą mieć potencjał w zapobieganiu uszkodzeniom błony śluzowej jelit.